Zasiłek pogrzebowy jest to zwrot poniesionych kosztów pogrzebu maksymalnie do kwoty 4 tys. zł. W ubiegłym roku w całym kraju wypłacono 359,6 tysięcy zasiłków pogrzebowych, najwięcej w województwie śląskim – 50,5 tysiąca.
Śmierć bliskiej osoby to trudny czas, w którym formalności schodzą na dalszy plan. Warto jednak wiedzieć, że zasiłek pogrzebowy z ZUS może pomóc w pokryciu kosztów organizacji pogrzebu i choć częściowo odciążyć finansowo w tej sytuacji. Obecnie wynosi on 4 tys. zł, jednak od 1 stycznia 2026 r. zasiłek po zmarłych, których zgon nastąpi od tej daty, wzrośnie do 7 tys. zł.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu osoby objętej ubezpieczeniem społecznym. Może to być na przykład pracownik, ale też w przypadku osoba pobierająca świadczenie wypłacane przez ZUS, takie jak m.in. emerytura lub renta, zasiłek chorobowy, macierzyński, a także członek rodziny osoby ubezpieczonej, emeryta lub rencisty.
Kwota zasiłku zależy od tego, kto wnioskuje
Członkom rodziny osoby zmarłej przysługuje pełna kwota zasiłku, niezależnie od poniesionych kosztów pogrzebu. Jeżeli koszty pogrzebu zostaną pokryte przez osobę spoza rodziny, świadczenie przysługuje w wysokości faktycznie poniesionych wydatków, nie wyższej jednak niż obowiązujący limit, czyli do – do 4 tys. zł do końca 2025 roku lub do 7 tys. zł od 2026 roku. Gdy koszty pogrzebu poniosło kilka osób lub instytucji, zasiłek pogrzebowy przyznaje się proporcjonalnie do ich udziału w tych kosztach
– wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim.
Od 2026 roku zasiłek pogrzebowy będzie również waloryzowany, jeśli inflacja za poprzedni rok przekroczy 5 procent. Świadczenie będzie przysługiwać w wysokości obowiązującej w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione.
Wniosek i niezbędne dokumenty
Aby ZUS mógł wypłacić zasiłek pogrzebowy koniecznie należy złożyć wniosek (formularz Z-12) i złożyć go w oddziale ZUS lub też wysłać pocztą tradycyjną, czy też złożyć za elektronicznie poprzez PUE/eZUS. Można to zrobić także poprzez upoważniony zakład pogrzebowy, dołączając skrócony odpis aktu zgonu oraz dowody poniesienia kosztów pogrzebu. Co ważne rachunki poniesionych kosztów pogrzebu muszą być złożone w oryginałach, a nie elektronicznie przez PUE/eZUS, chyba, że zostały wystawione w formie elektronicznej. Jeśli oryginały rachunków zostały przekazane do banku, należy dołączyć kopie potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem.
Do wniosku należy dołączyć także odpis skrócony aktu zgonu osoby zmarłej, dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo osoby składającej wniosek ze zmarłym, np.: skrócone odpisy aktów stanu cywilnego, dowód osobisty zawierający odpowiednie dane.
W przypadku, gdy osoba zmarła była ubezpieczona lub była członkiem rodziny osoby ubezpieczonej, należy dołączyć zaświadczenie płatnika składek (np. pracodawcy) o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez osobę, której dotyczy wniosek, lub przez osobę zmarłą w dniu jej śmierci. Wymogu tego nie stosuje się wobec osób prowadzących działalność na własny rachunek ani osób z nimi współpracujących
– wyjaśnia rzeczniczka.
Przedawnienie roszczeń o wypłatę zasiłku
Na zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy jest 12 miesięcy od dnia śmierci, po której przysługuje zasiłek. Jeśli ten termin nie zostanie dotrzymany, wówczas prawo nie przysługuje. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy złożenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie nie było możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej.
W takiej sytuacji prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu, a dokumentem potwierdzającym te okoliczności jest zaświadczenie policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający przyczyny Od sierpnia br. zmieniły się przepisy dotyczące zasiłku pogrzebowego w sytuacji gdy dziecko urodzi się martwe, ale nie zostanie sporządzony akt urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.
Dokumentem, który wystarczy do tego, by ubiegać się o świadczenie, będzie karta zgonu lub zaświadczenie lekarza bądź położnej. Dotychczas, jeżeli nie został sporządzony akt urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, kobiety po stracie ciąży nie mogły skorzystać z prawa do zasiłku pogrzebowego.
Dane liczbowe dla kraju i województwa śląskiego
W 2024 r. ZUS wypłacił 359,6 tys. zasiłków pogrzebowych, najwięcej, bo 50,5 tys. w województwie śląskim, a następnie w województwie mazowiecki – 48,7 tys. zasiłków i w wielkopolskim - 30,5 tys.
Jeśli chodzi o dane w poszczególnych oddziałach ZUS w województwie śląskim za 2024 r.:
| Oddział w Bielsku-Białej | 6,7 |
| Oddział w Chorzowie | 9,1 |
| Oddział w Częstochowie | 6,6 |
| Oddział w Rybniku | 10,0 |
| Oddział w Sosnowcu | 8,3 |
| Oddział w Zabrzu | 9,6 |
